Respijtzorg biedt mantelzorgers de mogelijkheid hun zorgtaken even helemaal aan een ander over te laten. De bedoeling is dat de mantelzorger even vrijaf van de zorg heeft. Respijtzorg is een verzamelterm voor voorzieningen die de zorgtaak van de mantelzorger tijdelijk of regelmatig overnemen en de zorgvrager de garantie geven dat hij kan rekenen op de nodige zorg.

Er bestaan verschillende mogelijkheden van respijtzorg:

• Aan huis: respijtzorg in de thuissituatie die voorziet in de vervanging van de mantelzorg, bijvoorbeeld met een thuishulp of vrijwilligerszorg.
• Buitenshuis: respijtzorg waarbij de zorgvrager elders wordt opgevangen, bijvoorbeeld dag-, weekend- of logeeropvang of verzorging.
• Combinatieaanbod: voor de zorgvrager en de mantelzorger samen, bijvoorbeeld een vakantie.

Respijtzorg kan dus een hulp/zorgaanbod zijn voor de hulpvrager en tevens even vrijaf bieden aan de mantelzorger. Respijtzorg door beroepskrachten kan zowel in een instelling als bij mensen thuis plaatsvinden. Voorbeelden zijn dagopvang, logeerhuizen, zorgboerderijen en professionele respijtzorg thuis. Sommige vormen van vervangende zorg door beroepskrachten worden betaald uit de AWBZ, na een indicatiestelling door het CIZ. Ook is het mogelijk vervangende zorg in te kopen met een PGB. Overname van de zorg door vrijwilligers kent globaal twee varianten: voor een dagdeel of voor een aangesloten periode. Voor een dagdeel overname van zorg kan men o.a. een beroep doen op de zorgvrijwilligers van Proteion. Vervanging voor een mantelzorger die op vakantie gaat, wordt geleverd door Handen-in-Huis.